Nghề xây dựng nhìn bên ngoài có vẻ hào nhoáng: đội nón bảo hộ, đi giám sát công trình, bàn bạc với chủ đầu tư… Nhưng khi bước vào rồi mới hiểu, phía sau là vô số câu chuyện mà người ngoài không bao giờ thấy. Dưới đây là những khó khăn áp lực nổi bật mà nhiều kỹ sư xây dựng trẻ cần biết để tránh và để chuẩn bị tinh thần trước khi theo đuổi nghề.
1. Áp lực xa nhà, kéo theo rượu chè và cờ bạc
Cuộc sống công trình hầu như tách biệt hoàn toàn với gia đình. Đi tỉnh, đi rừng, đi núi, nhiều khi vài tháng mới về nhà một lần. Cô đơn kéo dài sinh ra thói quen tìm thứ gì đó “giải khuây”, và phổ biến nhất là nhậu và bài bạc.
Nhiều kỹ sư kể rằng họ chỉ nghĩ đánh vài ván cho vui với công nhân, hoặc làm vài lon bia cho dễ ngủ. Nhưng lâu dần thành thói quen, rồi nghiện lúc nào không hay. Có người mê tới mức:
- Vừa đổ bê tông cả đêm xong vẫn ngồi đánh bài tới sáng.
- Hết tiền thì ứng lương trước hoặc bán đồ cá nhân để gỡ gạc.
- Nhậu say nhưng sáng phải ra công trường làm việc, rất dễ nguy hiểm.
Thực tế, môi trường công trình rất dễ kéo người ta vào vòng lặp: rảnh → nhậu → đánh bài → hết tiền → lại nhậu tiếp. Không tỉnh táo là sa vào ngay.
2. Gái gú
Một trong những điều mà kỹ sư mới vào nghề thường sốc nhất chính là chuyện gái gú ở công trình. Nơi nào công nhân đông, nơi đó dịch vụ xung quanh mọc lên. Sẽ có:
- Các quán karaoke “tay vịn”.
- Những người làm dịch vụ lên công trình “phục vụ” thợ.
- Các nhóm phụ nữ bán hàng rong nhưng kiêm thêm dịch vụ khác.
Kỹ sư ở công trình nhiều tháng, ít tiếp xúc với xã hội, rất dễ bị cám dỗ. Nhiều anh em kể rằng đồng nghiệp họ hiền từ thời sinh viên, mà chỉ sau vài tháng đi công trường là thay đổi hẳn: nhậu giỏi hơn, giao du rộng hơn, thậm chí coi chuyện gái gú như điều bình thường.
Một số công ty từng phải ra quy định nội bộ yêu cầu kỹ sư hạn chế tiếp xúc “dịch vụ”, vì có trường hợp:
- Kỹ sư dính vào các mối quan hệ ngoài luồng.
- Ảnh hưởng sức khỏe, tinh thần.
- Mất tập trung công việc, gây tai nạn.
Cám dỗ luôn tồn tại, và ai không bản lĩnh rất dễ trượt dài.
3. Mâu thuẫn công trường
Nói đến mặt tối của nghề mà không nhắc đến xô xát công trường thì thiếu sót. Ở công trường, nhiều thành phần: thầu chính, thầu phụ, đội trưởng, công nhân các nơi… Ai cũng căng thẳng vì tiến độ, vì tiền. Chỉ cần một câu nói sai hoặc ánh mắt “lệch pha” là đủ gây chuyện.
Những nguyên nhân dẫn đến đánh nhau thường gặp:
- Tranh chấp mặt bằng thi công.
- Công nhân uống rượu rồi gây hấn.
- Thầu phụ bực vì bị ép giá.
- Hiểu lầm khi giao tiếp với dân địa phương.
- Công nhân mệt, nóng nực, dễ nổi nóng.
Có kỹ sư kể: chọn giá vật liệu theo đúng quy định nhưng thầu phụ không thích → kéo người lên đánh ngay tại công trường. Có người bị thương, có người bị đuổi việc, thậm chí có nơi xảy ra tai nạn rất nặng.
Xây dựng là môi trường áp lực cao, nóng nực, ồn ào, chỉ cần một chút thiếu kiềm chế là có chuyện ngay.
4. Áp lực tiến độ
Đây là mặt tối ít ai kể nhưng ai làm nghề cũng hiểu.
Tiến độ luôn bị dí, chủ đầu tư thúc, Ban QLDA giục, rồi ép ngày ép đêm. Một đợt đổ bê tông có khi phải trực xuyên đêm, từ 7 giờ tối đến 5 giờ sáng hôm sau.
Công việc mỗi ngày có thể gồm:
- Đi hiện trường cả ngày.
- Buổi tối lập biên bản, nhật ký thi công.
- Đêm trực chờ bê tông.
- Sáng lại đi họp.
Kỹ sư trẻ nhiều người chỉ ngủ được 3–4 tiếng mỗi ngày trong thời gian cao điểm. Sức khỏe suy giảm, tinh thần căng thẳng, lâu dài dễ trầm cảm hoặc mất động lực theo nghề.
5. Rủi ro tai nạn
Công trường là nơi mà một khoảnh khắc mất tập trung có thể trả giá rất nặng. Nhiều kỹ sư từng chứng kiến:
- Giàn giáo đổ.
- Cẩu trục sập.
- Vật rơi từ trên cao xuống.
- Công nhân té từ tầng 2, tầng 3.
Chỉ cần kỹ sư không để ý hoặc giám sát lơ là, hậu quả rất lớn. Tinh thần trách nhiệm luôn phải đặt lên hàng đầu, nhưng áp lực, mệt mỏi, thiếu ngủ khiến sai sót dễ xảy ra.
6. Quan hệ – va chạm – đàm phán đủ kiểu
Trong xây dựng không chỉ có chuyên môn. Kỹ sư phải biết:
- Làm việc với chủ đầu tư.
- Thương lượng với thầu phụ.
- Giải thích với công nhân.
- Xử lý khiếu nại, mâu thuẫn.
- Quan hệ với chính quyền địa phương.
Vì vậy, nghề này dễ làm kỹ sư kiệt sức. Có người nói vui:
“Làm kỹ sư 3 năm bằng già đi 10 tuổi.”
7. Tại sao vẫn nhiều người theo nghề?
Dù có nhiều mặt tối, nhưng nghề xây dựng vẫn phát triển mạnh vì:
- Việt Nam đô thị hóa nhanh, công trình mọc khắp nơi.
- Lương kỹ sư có kinh nghiệm khá tốt.
- Nhiều cơ hội thăng tiến: chỉ huy trưởng, PM, giám đốc dự án.
- Nghề mang lại cảm giác tự hào: nhìn công trình mình tham gia hoàn thành.
Quan trọng là kỹ sư trẻ phải hiểu những rủi ro để tránh sai lầm, biết cách giữ mình, giữ sức khỏe và tránh xa cám dỗ.
Xem : Việc làm xây dựng với nhiều mức lương hấp dẫn
