Trong ngành xây dựng, phần lớn kỹ sư xây dựng khi đi làm đều mong muốn một điều: trở nên giỏi hơn, giữ những vị trí quan trọng hơn, được giao dự án lớn hơn và tất nhiên là có thu nhập tốt hơn. Nhưng thực tế cho thấy, nhiều người sau 5–10 năm vẫn “dậm chân tại chỗ”, không phải vì thiếu năng lực, mà vì không biết phải phát triển điều gì và theo hướng nào.
Một kỹ sư xây dựung giỏi không chỉ giỏi chuyên môn. Nghề này đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức, kỹ năng mềm, kinh nghiệm thực tế và khả năng xử lý tình huống. Dưới đây là hệ thống 10 yếu tố quan trọng nhất mà một kỹ sư cần rèn luyện để trở thành người “làm được việc thật sự”.
Xem thêm: danh sách việc làm xây dựng
1. Nền tảng chuyên môn vững chắc
Năng lực chuyên môn là thứ cốt lõi quyết định giá trị của kỹ sư xây dựng.
Muốn làm quản lý, muốn làm PM, muốn chỉ huy trưởng hay kỹ sư hiện trường giỏi, bạn bắt buộc phải nắm chuyên môn.
Điều này bao gồm:
• Hiểu bản vẽ và các bộ môn liên quan
- Không chỉ đọc bản vẽ kết cấu, kiến trúc, MEP mà còn phải hiểu sự liên kết giữa chúng.
- Một người không đọc bản vẽ tốt sẽ không thể điều phối, kiểm tra hoặc nghiệm thu chính xác.
• Nắm rõ tiêu chuẩn – quy chuẩn ngành
Tiêu chuẩn xây dựng, quy định an toàn, các yêu cầu nghiệm thu… chính là “luật chơi”. Người hiểu tiêu chuẩn sẽ xử lý công việc dứt khoát hơn, an toàn hơn và tránh được sai sót.
• Kiến thức về hợp đồng – pháp lý – đấu thầu
Những kỹ sư muốn tiến đến quản lý dự án không thể bỏ qua:
- Hồ sơ pháp lý
- Điều khoản hợp đồng
- Yêu cầu bảo hành
- Quy định thanh toán – quyết toán
Hiểu pháp lý giúp bạn tự tin khi làm việc với tư vấn, chủ đầu tư, ban quản lý dự án.
2. Kinh nghiệm thực tế thi công
Có một sự thật: kỹ sư không trải qua thi công thực tế thì rất khó làm quản lý giỏi.
Thực tế công trường giúp kỹ sư:
- Nhận biết lỗi thi công ngay khi nhìn bằng mắt
- Dự đoán vấn đề trước khi xảy ra
- Biết quy trình vật liệu – nhân công – thiết bị
- Hiểu được năng suất – thời gian thi công thực tế
Kiến thức từ sách vở không thể thay thế được trải nghiệm công trường. Vì vậy, thời gian đầu đi làm, càng va chạm thực tế nhiều bao nhiêu thì sau này càng lợi thế bấy nhiêu.
3. Khả năng tính toán khối lượng – giá và chi phí
Một kỹ sư muốn tiến xa phải biết tính khối lượng nhanh, gần đúng và đủ chính xác để:
- Lập dự toán
- Kiểm tra khối lượng thi công
- Kiểm soát chi phí
- Làm hồ sơ thanh quyết toán
Bạn không cần trở thành chuyên gia dự toán, nhưng bắt buộc phải biết cách kiểm tra và phân tích số liệu.
Bởi vì quản lý dự án là quản lý tiền. Ai nắm được tiền – người đó có tiếng nói lớn.
4. Kiến thức về lập kế hoạch và quản trị dự án
Để trở thành PM hoặc quản lý cấp cao, bạn cần biết:
• Lập tiến độ tổng thể – chi tiết
Biết xác định đường găng, phân chia giai đoạn, kiểm soát tiến độ theo tuần – tháng.
• Kiểm soát dòng tiền dự án
Các hạng mục nào cần ưu tiên đầu tư, thời điểm thu – chi như thế nào để dự án không “đứt dòng tiền”.
• Quản lý chất lượng – an toàn – môi trường (QHSE)
Những yếu tố tưởng nhỏ nhưng quyết định sự thành công của cả công trình.
• Quản lý rủi ro và thay đổi
Biết xử lý khi có phát sinh, khi chậm tiến độ, khi thay đổi thiết kế.
Những người hiểu sâu về quản trị dự án luôn có cơ hội thăng tiến cao hơn.
5. Kỹ năng sử dụng phần mềm chuyên ngành
Trong thời đại số hóa, kỹ sư cần thành thạo:
- AutoCAD / Revit
- Excel nâng cao
- MS Project hoặc Primavera
- Phần mềm dự toán (hoặc tự lập bảng Excel)
- BIM (nếu làm ở công ty lớn / dự án nước ngoài)
Ưu thế công nghệ giúp công việc nhanh hơn, chính xác hơn và chuyên nghiệp hơn.
6. Ngoại ngữ – lợi thế không thể bỏ qua
Dù bạn có giỏi đến đâu, nhưng khi làm ở các dự án quốc tế hoặc làm việc với nhà thầu lớn, không có ngoại ngữ sẽ bị hạn chế.
Tiếng Anh giúp bạn:
- Đọc tiêu chuẩn quốc tế
- Giao tiếp với chuyên gia nước ngoài
- Thăng chức nhanh hơn
- Cơ hội thu nhập cao hơn
Ngoại ngữ không bắt buộc cho tất cả mọi người, nhưng nó là bước nhảy vọt trong sự nghiệp.
7. Xây dựng mối quan hệ – kỹ năng mềm quan trọng nhất
Rất nhiều kỹ sư giỏi chuyên môn nhưng lại làm việc không hiệu quả vì không biết cách giao tiếp.
Trong ngành xây dựng, bạn phải làm việc với:
- Chủ đầu tư
- Tư vấn giám sát
- Nhà thầu phụ
- Đội trưởng, công nhân
- Đồng nghiệp, cấp trên
Quan hệ tốt giúp bạn:
- Dễ xử lý công việc
- Tránh xung đột không cần thiết
- Nhận được sự hỗ trợ đúng lúc
- Xây dựng uy tín cá nhân
Ngược lại, người không biết giao tiếp sẽ luôn cảm thấy công việc khó khăn hơn rất nhiều.
8. Khả năng xử lý sự cố nhanh và hiệu quả
Một kỹ sư bình thường có thể làm tốt khi mọi thứ diễn ra suôn sẻ.
Nhưng một kỹ sư giỏi là người:
- Nhận diện sự cố sớm
- Đánh giá mức độ ảnh hưởng
- Đưa ra giải pháp khả thi
- Báo cáo rõ ràng, thuyết phục
- Giải quyết vấn đề trong thời gian ngắn nhất
Năng lực xử lý sự cố chính là yếu tố khiến bạn nổi bật hơn đồng nghiệp.
Quản lý luôn đánh giá rất cao kỹ sư biết “giải quyết vấn đề” thay vì chỉ “báo cáo vấn đề”.
9. Khả năng tạo ra giá trị – hay nói đơn giản là kiếm tiền từ nghề
Kiếm tiền chân chính là thước đo cuối cùng của năng lực.
Một kỹ sư giỏi là người:
- Tiết kiệm chi phí cho dự án
- Hoàn thành tiến độ đúng hạn
- Tránh rủi ro pháp lý – kỹ thuật
- Giải quyết công việc nhanh, hiệu quả
- Đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp
Nếu bạn không tạo ra giá trị, thì dù bạn chăm chỉ đến đâu cũng khó thăng tiến.
Đừng ngại thừa nhận điều này: giỏi chuyên môn phải dẫn đến giá trị tài chính – đó là thực tế của mọi ngành.
10. Tinh thần học hỏi và cập nhật liên tục
Ngành xây dựng luôn thay đổi: vật liệu mới, công nghệ mới, tiêu chuẩn mới, quy trình mới.
Vì vậy, kỹ sư muốn phát triển phải duy trì:
- Thói quen học mỗi ngày
- Tư duy cởi mở trước cái mới
- Sẵn sàng thử nghiệm giải pháp
- Tinh thần không ngừng nâng cấp bản thân
Chỉ có cách đó bạn mới “lên level” và vượt qua ranh giới của chính mình.
Kết luận
Một kỹ sư xây dựng giỏi không chỉ giỏi chuyên môn.
Đó là sự tổng hợp của:
- Kiến thức chuyên ngành
- Kinh nghiệm thực tế
- Tư duy quản lý
- Kỹ năng mềm
- Khả năng xử lý sự cố
- Khả năng tạo ra giá trị tài chính
- Thái độ học hỏi và nỗ lực không ngừng
Nếu bạn kiên trì phát triển từng yếu tố trong số này, chắc chắn con đường sự nghiệp sẽ mở rộng hơn, cơ hội tốt hơn và thu nhập cũng xứng đáng hơn.
